Þegar við heyrum um aukna matvælaframleiðslu með hjálp svokallaðs „snjölls“ landbúnaðar ímyndum við okkur eitthvað sem tengist gervigreind, vélmenni og „stórgögnum“, en hagræðing landbúnaðar er ekki alltaf háð nýjustu tækni. Þegar um er að ræða smábýli í dreifbýli, felur „snjöll“ nálgunin oft í sér að finna hagkvæmar og frumlegar leiðir til að auka ræktunarframleiðslu með hagkvæmri nýtingu náttúruauðlinda og án þess að skaða umhverfið.
FAO verkefnið „Snjall landbúnaður – fyrir framtíðarkynslóðina“ með fjárveitingu upp á 3.4 milljónir dollara, styrkt af ríkisstjórn Lýðveldisins Kóreu, hjálpar tugum fjölskyldna í dreifbýli í Úsbekistan og Víetnam að auka landbúnaðarframleiðslu gróðurhúsalofttegunda svo þær geti framleiða meiri mat með því að nota minna skordýraeitur, steinefnaáburð og vatn, með minni vinnu og á öruggari hátt.
Meginhugmyndin er að auka hagkvæmni gróðurhúsa með því að taka tillit til fimm tengdra þátta: loftslagsvörn, meindýra- og sjúkdómavarnir, áveitu, plöntunæringu og ræktunaraðferðir.
Verkefnið felur í sér skynsamlegar vísindalegar ráðleggingar og vísindalega byggðar lausnir, bæði hefðbundnar og nútímalegar. Þau miða að því að breyta gróðurhúsaræktarbúum í farsæl fyrirtæki, sem mun auka tekjur eigenda þeirra, auka atvinnutækifæri heimamanna og gera allt árið um kring framleiðslu á fjölbreyttari, hagkvæmari og öruggari matvælum.
„Við höfum séð hátæknigróðurhús þar sem háar fjárhæðir voru fjárfestar en á sama tíma var framleiðni þeirra lítil, vegna þess að þau tóku ekki tillit til staðbundinna sérstakra. Lágkostnaðarkerfi, eins og þessi fínstilltu gróðurhús, gera þér kleift að uppskera meiri uppskeru með minna fjármagni,“ segir Melvin Medina Navarro, aðal tæknifræðingur verkefnisins.
Greindar lausnir
Þegar sérfræðingar FAO fóru fyrst að rannsaka heimili með lágar og óreglulegar tekjur í þremur tilraunasveitum í Úsbekistan komust þeir að því að úreltar og óhagkvæmar aðferðir við gróðurhúsaræktun á ávöxtum og grænmeti voru stundaðar í þeim.
Til dæmis var frævun framkvæmd handvirkt og skaðleg skordýraeitur voru notuð í miklu magni. Gróðurhús voru húðuð með leir til að skapa skugga og lækka hitastigið inni yfir heitustu mánuðina, þegar daghiti getur náð 42 gráðum á Celsíus.
„Í fyrsta lagi er lagt til að nota nýtt hlífðarefni,“ segir búfræðingurinn Khairulla Esonov, sem tekur þátt í FAO verkefninu.
Gróðurhúsin voru þakin pólýetýlenfilmu með sérstökum aukefnum sem eru mjög endingargóð, endurspegla útfjólubláa geislun, draga úr ryki og koma í veg fyrir þéttingu.
Sérstakar límgildrur og moskítónet voru notaðar til að halda meindýrum og sjúkdómum í skefjum. Landið í kringum gróðurhúsin var hreinsað af illgresi og sótthreinsandi gólfefni og tvöfaldar hurðakerfi voru sett upp til að berjast gegn vírusum og bakteríum.
Notkun vatnsauðlinda hefur verið fínstillt með notkun áveitukerfa sem samanstendur af rafdrifnum vatnsdælum, síum, vatnsgeymum og dreypilínum, þökk sé þeim sem leysanlegum næringarefnum er beitt á skilvirkari hátt og ná beint til rótarkerfis plantna.
Að auki fékk hver styrkþegi mælitæki fyrir vatnsgæði. Samkvæmt niðurstöðum greininganna kom í ljós að vatnið sem notað er til áveitu á öllum þremur tilraunasvæðum hefur of hátt sýrustig. Nú er unnið að því að bæta þessar breytur með því að stilla magn áburðar og bæta sérstökum sýrum í vatnið.
Jafnvel móðir náttúra sjálf hjálpar: í stað erfiðrar og óhagkvæmrar handvirkrar frævunar eru jarðhumlur nú notaðar.
Lífsbreytandi niðurstöður
Slíkar breytingar, ásamt tæknilegri aðstoð frá FAO, hafa fært gróðurhúsastjórnun á nýtt stig, sem í sumum tilfellum hefur skilað glæsilegum árangri. Upphaflegt markmið verkefnisins var að auka grænmetisframleiðslu um að minnsta kosti 20 prósent. Hins vegar, á fyrsta landbúnaðarlotunni, var aukning á uppskeru tómata og sætra papriku 90 og 140 prósent, í sömu röð.
Nigora Pulatova, einn af bændum sem tóku þátt í verkefninu, kom á óvart að fá sömu uppskeru þrátt fyrir að hún hafi notað helmingi fleiri plöntur en aðrir bændur. Auk þess hafa gæði grænmetis batnað verulega hvað varðar stærð, lögun, lit og skortur á skordýraeiturleifum, sem gerði bændum kleift að selja vörur sínar á mun hærra verði.
Annar bóndi sem tók þátt í FAO verkefninu var Matluba Alimbekova, fimm barna móðir frá Andijan héraði í Úsbekistan. Matluba ræktar tómata, gúrkur, papriku, hvítlauk og kryddjurtir en áður missti hún stöðugt nær helming uppskerunnar vegna meindýra og sjúkdóma. Á þessu ári gróðursetti hún nýja afbrigði af sætum pipar „anetta“ sem hentar betur staðbundnum aðstæðum og hefur þegar uppskorið meira en tvö tonn af uppskeru og þénað um 1,100 dollara. Sem stendur safnar hún meira en 90 kílóum af pipar í hverri viku og ætlar að planta radísum í nóvember til að afla tekna á vetrarvertíðinni.
„Verkefnið hefur hjálpað fjölskyldu okkar mikið, tekjur okkar hafa aukist,“ segir Matlyuba.
Áður fór helmingur tekna Matlyuba Alimbekova til að standa straum af framleiðslukostnaði, en þökk sé verkefninu á sviði „snjalls“ landbúnaðar eru þær nú innan við 20 prósent.
Ennfremur mun verkefnið framkvæma markaðsmat, nútímavæðingu rannsóknarstofa á sviði matvælaöryggis og þjálfun staðbundinna sérfræðinga í því skyni að auka magn og arðsemi útflutnings á fersku grænmeti og halda áfram umbreytingu dreifbýlissvæða með því að nota efnahagslega aðgengilegar og endurskapanlegar aðferðir. .
Heimild: https://news.un.org